راهنمای کامل عیب‌یابی ترموستات و کنترلر جت هیتر 🔧 | رفع خطا و تنظیم دما

• تاریخ ارسال: 1404/8/21
• تاریخ بروزرسانی: 1404/9/12
• نویسنده: سپهر حشمتی

راهنمای کامل عیب‌یابی ترموستات و کنترلر جت هیتر 🔧 | رفع خطا و تنظیم دما

ترموستات و کنترلر جت هیتر نقش حیاتی در تنظیم دمای محیط دارند. اگر دما به درستی اندازه‌گیری یا فرمان روشن و خاموش صادر نشود، جت هیتر بیش از حد کار می‌کند یا ناگهانی خاموش می‌شود. در این مقاله، تمام روش‌های عیب‌یابی، تست، تنظیم و رفع خطاهای ترموستات و کنترلر جت هیتر را گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم تا بدون نیاز به تعمیرکار بتوانید مشکل دستگاه خود را برطرف کنید.

ترموستات جت هیتر چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

• کنترل دمای محیط و جلوگیری از کار مداوم هیتر

• قطع جریان برق یا گاز هنگام رسیدن به دمای تعیین‌شده

• ارتباط مستقیم با برد الکترونیکی یا کنترلر دستگاه

علائم خرابی ترموستات جت هیتر

نشانه	علت احتمالی	راه‌حل پیشنهادی
هیتر روشن نمی‌شود	ترموستات فرمان روشن نمی‌دهد	بررسی سیم‌کشی و تنظیم مجدد دما
هیتر بدون توقف کار می‌کند	سنسور دما قطع است یا گیر کرده	تمیز کردن سنسور یا تعویض ترموستات
تغییرات ناگهانی دما	حساسیت پایین کنترلر یا نوسان برق	استفاده از ترموستات دیجیتال با هیسترزیس پایین
صدای کلیک مداوم	رله داخلی فرسوده یا چسبیده	بررسی اتصالات و تعویض قطعه معیوب

 

نحوه تست ترموستات با مولتی‌متر (مرحله به مرحله)

1. دستگاه را از برق بکشید.

2. دو سیم ترموستات را از مدار جدا کنید.

3. مولتی‌متر را روی حالت بیزر (اتصال) قرار دهید.

4. دمای تنظیم‌شده را تغییر دهید و صدای بوق یا تغییر مقاومت را بررسی کنید.

اگر هیچ تغییری مشاهده نشود، ترموستات معیوب است و باید تعویض شود.

 

نحوه تست دقیق سنسور و ترموستات با مولتی‌متر (راهنمای عددی)

هشدار ایمنی: قبل از شروع دستگاه را خاموش و از قطع منبع تغذیه اطمینان حاصل کنید. اگر با کار الکتریکی آشنا نیستید، از تکنسین مجاز کمک بگیرید.
وسایل لازم: مولتی‌متر دیجیتال (قابلیت اندازه‌گیری ولتاژ، مقاومت و تست اتصال)، انبردست، دستکش عایق.

۱) تشخیص نوع سنسور:

• NTC/thermistor (معمول در ترموستات‌های ساده): با افزایش دما مقاومت کاهش می‌یابد.

• RTD (مثلاً PT100): مقاومت در 0°C ≈ 100 Ω است؛ با افزایش دما مقاومت افزایش می‌یابد.

• ترموکوپل (کِی‌تی/جِی/تی): خروجی ولتاژ کوچک تولید می‌کند؛ برای تست از مولتی‌متر در حالت میلی‌ولت یا از تست پیوستگی استفاده کنید.

۲) تست بُرد/ترموستات (عمومی):

• دستگاه را از برق بکشید و دو سیم ترموستات را از مدار جدا کنید.

• مولتی‌متر را در حالت بیزر/تست اتصال قرار دهید تا بررسی کنید سیم قطع نیست. (بیزر = اتصال سالم).

۳) تست مقاومت — مقادیر مرجع:

• PT100 / RTD: در دمای محیط (~20–25°C) مقاومت باید تقریباً 107–110 Ω نزدیک به مقدار مرجع باشد (PT100 در 0°C = 100 Ω؛ در 25°C ≈ 109.7 Ω). اگر عدد بسیار متفاوت یا بازگردان (OL) باشد، سنسور یا سیم‌کشی مشکل دارد.  لینک منبع

• NTC Thermistor: هیچ مقدار ثابتی برای همه وجود ندارد؛ اما اگر با گرم/سرد کردن سنسور مقاومت تغییر نکند، سنسور خراب است. برای تشخیص، با دست یا هوای گرم تغییر مقدار را بررسی کنید. (تغییر ناچیز = مشکل). لینک منبع

• ترموکوپل: در حالت سرد، باید میلی‌ولت کوچکی نشان دهد؛ در حالت قطع سیم یا مدار باز، مولتی‌متر مقدار نامحدود یا OL نشان می‌دهد. برای تست دقیق‌تر از منبع دما یا شبیه‌ساز ترموکوپل استفاده کنید. لینک منبع

۴) تست عملکرد ترموستات (سوئیچ کردن):

• مولتی‌متر را روی حالت اندازه‌گیری ولتاژ یا بیزر قرار دهید. دمای Set را پایین/بالا کنید و ببینید ترموستات آیا تماس (یا قطع تماس) را برقرار می‌کند یا خیر. اگر هیچ تغییری دیده نشد، احتمال خرابی رله یا کنتاکت وجود دارد.

۵) چه موقع تعویض کنیم:

• مقادیر مقاومت/ولتاژ بسیار متفاوت از مرجع یا تغییر نکردن با تغییر دما → تعویض سنسور.

• ترموستات فرمان نمی‌دهد اما سنسور سالم است → احتمال خرابی رله یا برد کنترل (نیاز به تعویض یا تعمیر برد).

راهنمای تنظیم کنترلر دیجیتال جت هیتر

• مقدار Set Temp: دمای مورد نظر برای خاموش شدن جت هیتر

• مقدار Hysteresis (اختلاف دما): تعیین محدوده روشن و خاموش شدن

• Alarm Temp: تعیین دمای هشدار برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دما

💡 مثال کاربردی:
اگر Set Temp روی ۳۰°C و Hysteresis روی ۲°C باشد، جت هیتر در دمای ۲۸°C روشن و در دمای ۳۰°C خاموش می‌شود.

نکات مهم برای افزایش عمر ترموستات و کنترلر

✅ نصب در ارتفاع استاندارد (۱.۵ متر از کف) و دور از مسیر هوای مستقیم(به دلیل هوای بالا/پایین، پرهیز از تابش خورشید و منابع گرما )
✅ تمیز کردن سنسور دما هر ۳ ماه
✅ بررسی سیم‌های اتصال برای جلوگیری از اکسید شدن
✅ استفاده از محافظ برق برای کنترلر دیجیتال

⚙️ جدول خلاصه عیب‌یابی سریع

خطای مشاهده‌شده	دلیل فنی	اقدام سریع
روشن نشدن جت هیتر	ترموستات خراب یا سیم قطع	تست اتصالات و تعویض ترموستات
روشن ماندن مداوم	تنظیم نادرست Hysteresis	تنظیم مجدد کنترلر
تغییرات دمای ناگهانی	سنسور کثیف یا معیوب	تمیز کردن یا تعویض سنسور
خطای AL در کنترلر	دمای بیش از حد مجاز	بررسی فن و تهویه محیط

نصب و تنظیم بهینه سنسور و انتخاب مقدار Hysteresis

محل نصب سنسور — چند قاعده ساده:

• سنسور را روی یک دیوار داخلی در ارتفاع حدود ۱.۵ متر از کف نصب کنید (این ارتفاع نماینده دمای هوای کاربری است). از نصب در کنار پنجره، در مسیر مستقیم جریان هوا از فن یا نزدیک منابع گرما/سرما خودداری کنید. این کار خطای اندازه‌گیری و نوسان‌های کاذب را کم می‌کند. اگر امکان، سنسور را در مرکز ناحیه گرمایشی نصب کنید. لینک منبع

مقدار پیشنهادی Hysteresis (اختلاف روشن/خاموش):

• سالن مرغداری/فضای عمومی صنعتی (نیاز به پایداری بالا نیست): Hysteresis = 1.0 – 2.0 °C (کمتر از این ممکن است باعث روشن/خاموش شدن مکرر و فرسایش شود).

• محیط‌هایی که نیاز به دقت بالاتر دارند (آزمایشگاه/کنترل فرایند): از کنترلر با الگوریتم PID استفاده کنید؛ hysteresis ساده برای این موارد مناسب نیست. لینک منبع

چرا PID؟

• کنترل ON/OFF با hysteresis مناسبِ اکثر کاربردهای گرمایشی ساده است (پیچیدگی کم، هزینه کم). اما اگر نیاز به دقت ±0.2–0.5°C دارید یا دستگاه مدام overshoot می‌کند، استفاده از PID یا کنترلر دیجیتال پیشرفته توصیه می‌شود تا نوسانات و مصرف سوخت کاهش یابد. لینک منبع

نکات عملی:

• پس از نصب، حداقل 24 ساعت سیستم را تحتِ بار گذاشته و رفتار دما را ثبت کنید؛ اگر مشاهده کردید دستگاه زیاد سوییچ می‌کند، مقدار hysteresis را افزایش دهید (مثلاً از 1°C به 2°C).

• از محافظ برق برای کنترلر دیجیتال استفاده کنید و در محیط‌های مرطوب یا دارای گرد و غبار از جعبه IP مناسب برای برد استفاده کنید.

 

چه زمانی باید ترموستات را تعویض کنیم؟

اگر پس از تست، مقدار مقاومت در هر وضعیت ثابت ماند یا دما به‌درستی ثبت نشد، نشان می‌دهد ترموستات عملکرد خود را از دست داده است. در این شرایط، تعویض آن مقرون‌به‌صرفه‌تر از تعمیر خواهد بود. برند نیرو تهویه دماوند از ترموستات‌های صنعتی با حساسیت بالا و قطع خودکار در مواقع خطر استفاده می‌کند تا احتمال آتش‌سوزی به صفر برسد.

در صورتی که پس از بررسی ترموستات و کنترلر همچنان دستگاه عملکرد درستی ندارد، احتمال خرابی در برد یا مشعل وجود دارد. برای راهنمایی کامل‌تر در این زمینه، مقاله تعمیر جت هیتر را مطالعه کنید تا با مراحل عیب‌یابی حرفه‌ای و تعمیر قطعات آشنا شوید.

🎯 نتیجه‌گیری

عیب‌یابی صحیح ترموستات و کنترلر جت هیتر نه‌تنها از خرابی‌های مکرر جلوگیری می‌کند بلکه مصرف سوخت و هزینه‌های تعمیر را تا ۳۰٪ کاهش می‌دهد. با انجام سرویس‌های دوره‌ای و بررسی تنظیمات دما، می‌توانید راندمان گرمایی دستگاه را در بالاترین سطح نگه دارید.

👉 اگر هنوز مطمئن نیستید ترموستات جت هیتر شما نیاز به تعمیر دارد یا تعویض،
همین حالا با کارشناسان نیرو تهویه دماوند تماس بگیرید تا به‌صورت رایگان مشاوره تخصصی دریافت کنید.
📱09353098423    آقای یوسفی